Premiera baśni „Zaczarowana Królewna” Artura Oppmana, w reżyserii Michała Derlatki, odbędzie się w sobotę, 9 lutego 2019 roku, o godzinie 16, na scenie Stara Apteka Teatru Wybrzeże.

Spektakl przeznaczony zarówno dla młodych jak i dorosłych widzów.

Michał Derlatka: „Najważniejsza jest baśniowość”

Michał Derlatka w zapowiedzi przedstawienia powiedział: (…) Wyobrażam sobie, że wzbogacając klasyczną baśń o Śpiącej Królewnie w krakowskie motywy lokalne, wplatając zapożyczenia z innych, znanych ówczesnemu widzowi historii: Kota w Butach, historii o Waligórze i Wyrwidębie czy Smoku Wawelskim – Oppman de facto eksplorował i tworzył kulturę popularną swoich czasów i uprawiał awangardową, intertekstualną dramaturgię skierowaną do młodego odbiorcy. ZACZAROWANA KRÓLEWNA była, można powiedzieć, SZREKIEM swoich czasów, a sam autor cieszył się popularnością i rozpoznawalnością. Czy stuletni tekst jest nadal w stanie porwać młodych widzów, czy może nadaje się już jedynie jako materiał na szkolną akademię z okazji dnia teatru? Wierzę, że także szkolne przedstawienie, za sprawą aktorskiego ducha i odrobiny magii teatru, może przejmować, poruszać, komentować rzeczywistość: mówić o nas.

Na początku rozmowy z reżyserem (rocznik 1981) ze zdziwieniem się dowiedziałam, że baśni Artura Oppmana, które – ilustrowane przez Jana Marcina Szancera – nieodłącznie towarzyszyły mi w dzieciństwie, nie znał za młodych lat.

– Tych książek wtedy nie było, Oppmana poznałem dopiero teraz – mówi Michał Derlatka. – Tekst zaproponował mi Adam Orzechowski, przeczytałem, odniosłem wrażenie że jest archaiczny, i odpowiedziałem, że raczej się nie podejmę jego realizacji na scenie.

Zastanawiał się  długo, rozmawiał z dyrektorem. Doszedł do wniosku, że najważniejsza w utworze jest baśniowość. Bohater wystawiony zostaje na poważne próby wykazania się odwagą, konsekwencją. Powstał pomysł na przedstawienie w formie teatru szkolnego, teatru w teatrze. Będzie to kolejny spektakl familijny tego reżysera przeznaczony dla dzieci i rodziców oraz dziadków.

Tekst Oppmana w dużej części zabrzmi ze sceny, aktorzy go interpretują i, zdaniem reżysera, okazał się komunikatywny.

– Ponieważ idziemy w stronę komedii bardzo często, a dowcip wymaga czasem wtrącenia aluzji, zabawienia się, nie ograniczałem aktorów, nie podchodziłem do oryginalnego tekstu restrykcyjnie – tłumaczy reżyser.

Monika Chomicka: „Przyjemny i wdzięczny materiał do grania.”

– Zrealizowałam z Michałem Derlatką kilka „Lekcji niegrzeczności”, to trzecia bajka, w której występuję – mówi Monika Chomicka, grająca Królową i kilka innych ról. – Reżyser  miał pomysł na realizację tekstu, okazało się, że wychodzimy od postaci prywatnych, wszyscy aktorzy byli otwarci.

Każdy aktor musi bardzo szybko i sprawnie przebierać się za kulisami, wszyscy pomagają w dokonywaniu zmian na scenie.

– Przede wszystkim gra w przedstawieniu powinna nam sprawiać satysfakcję i radość, ciekawi jesteśmy, jak odbiorą to, co przygotowaliśmy, widzowie, zwłaszcza najmłodsi, bardzo byśmy chcieli, żeby im się spodobało – kontynuuje.

Monika Chomicka bajek autora także wcześniej nie czytała, w szkole poznała tylko wiersze patriotyczne Oppmana.

– „Zaczarowana Królewna” to przyjemny i wdzięczny materiał do grania – stwierdza aktorka.

Katarzyna Z. Michalska: „Mamy nadzieję, że zaczarujemy widza”

– Od dziesięciu miesięcy jestem mamą i doczekałam się roli Królewny –  mówi Katarzyna Z. Michalska, ubrana w szkolny fartuszek z białym kołnierzykiem. – Cieszy mnie, że realizujemy bajkę, bo, jak się ma swoje dziecko, zaczyna się odbierać świat jego oczami.

To pierwsza duża rola bajkowa w jej karierze scenicznej.

– Mamy nadzieję, że zaczarujemy widza, każdy z aktów rozgrywa się w przestrzeni mniej szkolnej, bardziej teatralnej, światy ewoluują, aż trafiamy na księżyc, miejsce magiczne –  konkluduje Katarzyna Z. Michalska. – Będą się dziać czary, mamy nadzieję, że kilka razy zaskoczymy, może nawet przestraszymy, małych i dorosłych widzów, szczegółów zdradzać nie będę.

Piotr Łukawski: „Materiał bardzo dla aktora wymagający”.

– Bajki Oppmana pewnie funkcjonowały w okresie mojego dzieciństwa, ale ja ich nie dotykałem – mówi Piotr Łukawski, grający Króla i kilka innych postaci. – Wszyscy mamy  po parę ról, cały czas w przedstawieniu uczestniczymy, gramy na scenie, albo pomagamy zza sceny, to jest ogromny wysiłek.

– „Zaczarowana Królewna” jest literacko świetnym materiałem i bardzo dla dzisiejszego aktora wymagającym – kontynuuje. – Przyzwyczajeni jesteśmy do tekstów łatwiejszych, tu jest wysoka półka.

Aktor bardzo lubi bajki, chętnie bierze udział w przedstawieniach dla dzieci, w Teatrze Wybrzeże grał w „Arabeli”, „Podróżach Guliwera”.

– Jestem ciekawy, jak moja trzynastoletnia córka odbierze to przedstawienie – mówi Piotr Łukawski. – Ona chętnie ogląda repertuar dla dzieci, ale ciągle mówi, że chce być starsza.

Katarzyna Korczak

* * *

Artur Oppman

ZACZAROWANA KRÓLEWNA

• Adaptacja i reżyseria: Michał Derlatka
• Scenografia i kostiumy: Michał Dracz
• Udźwiękowienie: Joanna Sówka-Sowińska
• Ruch sceniczny: Wioleta Fiuk
• Asystent reżysera: Maciej Konopiński
• Inspicjent: Jerzy Kosiła
• Sufler: Weronika Mathes

W spektaklu występują: Monika Chomicka-Szymaniak (Królowa, Twardowska, Wąż, Płowa Łapka, Gwiazda Poranna, Stara Baba, Pijak, Kosmiczny Krasnoludek, Chochlik), Katarzyna Z. Michalska (Królewna, Wiewiórka, Szarak, Królewic, Piernikarka, Chochlik), Małgorzata Oracz (Hulababula, Dobrotka, Migdalina, Gwiazda Wieczorna, Pijak, Kosmiczny krasnoludek, Chochlik, Przekupka Krakowska), Jerzy Gorzko (Lirnik, Twardowski, Sowizdrzał, Dziadek Kościany, Długi Ogon, Smok, Pisarz), Michał Jaros (Kot i Pieszczotek), Maciej Konopiński (Palipieca), Piotr Łukawski (Król, Rycerz, Dworzanin, Chłop, Wilk, Walek, Pająk), Marcin Miodek (Organista, Dworzanin, Niedźwiedź, Kosmyczek, Bziczek, Szarlatan, Żak, Chochlik), Jakub Nosiadek (Staszek, Dworzanin, Migdal, Kuglarz, Doktor, Żak, Chochlik).

• Premiera: 9 lutego 2019 roku w Starej Aptece
• Kolejne spektakle: 10, 12, 13 i 14 lutego oraz 7, 8 i 10 marca w Starej Aptece
• Spektakl zalecany dla widzów od szóstego roku życia.

Artur Oppman (ur. 1867, zm. 1931) – poeta okresu Młodej Polski, publicysta, redaktor tygodnika Wędrowiec i Tygodnika Ilustrowanego. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Znany ze słynnych bajek i legend warszawskich, o Kocie w butach, Bazyliszku, Złotej Kaczce, napisał wierszowaną historię Polski. Dzięki prostocie i melodyjności uczynił bajkę dla dzieci swoistym dziełem sztuki. W 1928 otrzymał nagrodę literacką miasta Warszawy.

Michał Derlatka (ur. 1981) – absolwent reżyserii i aktorstwa Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej, studiował też reżyserię i dramaturgię w Hiszpanii (Institut del Teatre, Barcelona). Specjalizuje się w przedstawieniach teatru formy i teatru młodego widza. Trójmiejskiej publiczność znany głównie z realizacji w Tetrze Wybrzeże (PODRÓŻE GULIWERA, PRZYGODY KOZIOŁKA MATOŁKA) oraz w Teatrze Miniatura (FAHRENHEIT, SIEDMIU KRASNOLUDKÓW, TRAMWAJE). Pod jego pieczą powstał realizowany od czterech lat cykliczny projekt lektur udramatyzowanych dla najmłodszych LEKCJE NIEGRZECZNOŚCI. Poza Trójmiastem współpracował z teatrami w całej Polsce, m. in. we Wrocławiu, Warszawie, Olsztynie, Jeleniej Górze, Kaliszu, a także za granicą: w Barcelonie, Kordobie w Czechach i na Słowacji. Stypendysta MKiDN, ma na koncie ponad 30 realizacji teatralnych oraz drugie tyle czytań udramatyzowanych.

Joanna Sówka-Sowińska (ur. 1982) – architekt, projektant przestrzeni dźwiękowych, animator kultury. Absolwentka Wydziału Architektury na Politechnice Gdańskiej oraz wydziału fotografii na uczelni Bellas Artes de Valencia w Hiszpanii. Autorka dźwięku do ponad 30 spektakli teatralnych, etiud ulicznych i czytań udramatyzowanych. m.in. do wyreżyserowanych przez Michała Derlatkę spektakli: SZNYCEL GÓRSKI, SIEDMIU KRASNOLUDKÓW, TESLA VS EDISON, RYDYGIER, MÓJ PRZYJACIEL WAMPIR, PRZYGODY KOZIOŁKA MATOŁKA, RANDKA Z FENINISTĄ i innych.

Michał Dracz (ur. 1978) – scenograf, grafik, twórca multimedialny, absolwent Akademii sztuk Pięknych we Wrocławiu na wydziale Grafika. Od 2006 roku związany z Wrocławskim Teatrem Pantominy (GASTRONOMIA, GALAPAGOS , CAFE PANIQUE ) oraz Wrocławskim Teatrem Lalek (CO W TRAWIE PISZCZY, MOŻE MORZE, TESLA V EDISON , ZIEMIANIE ). Pracował m.in. z Wiesławem Hejną, Aleksandrem Sobiszewskim, Agatą Kucińską ,Joanną Gerigk, Leną Frankiewicz. Od 2010 roku stale współpracuje z Michałem Derlatką, w Trójmieście znany z realizacji Gdańskiej Miniatury (FAHREHEIT, SIEDMIU KRASNOLUDKÓW).

Wioleta Fiuk (ur. 1985) – tancerka i choreograf, współzałożycielka Teatru Tańca Dzikistyl Company znanego z takich produkcji jak: RADIO ŻELAZA, UCHODŹCY/TESTIGO DOCUMENTARY, REALITY DISAPPEARS AFTER WALKING. Jest autorką ruchu scenicznego m.in. do FARAONA i CZAROWNIC Z SALEM w reżyserii Adama Nalepy oraz DO KOMINA MURZYNA!MURZYNA! w reżyserii Zbigniewa Brzozy. Szerszej publiczności znana jest jako zwyciężczyni dwóch programów telewizyjnych o tematyce tanecznej: You Can Dance TVN oraz Got to dance Polsat.

O życiu pomiędzy. W niedzielę, 6 stycznia 2019 roku, o godzinie 19.00, na scenie Stara Apteka Teatru Wybrzeże odbędzie się prapremiera „Więzi” Jarosława Murawskiego i Michała Buszewicza, na podstawie dzienników i relacji Oleny Apczel, która spektakl reżyseruje.

Kolejne spektakle: 8 i 9 stycznia 2019 roku w Starej Aptece.

Z innej perspektywy

W zapowiedzi spektaklu czytamy: (…) Bohaterka urodzona w Donbasie na wschodniej Ukrainie opowiada o swoim kraju z innej perspektywy niż ta, z jaką patrzy się na Ukrainę w Polsce, czyli głównie przez pryzmat tego, co dzieje się we Lwowie i Kijowie. Mówi o tym, jak wygląda Polska z perspektywy Ukrainy, ale przede wszystkim opowiada o samej Ukrainie, kraju niezwykle zróżnicowanym, przeoranym dodatkowo przez trwający od 2014 roku wewnętrzny i zewnętrzny konflikt.

„Więzi” oparte są na dziennikach i relacjach Oleny Apczel, ukraińskiej reżyserki i performerki, która była świadkiem dramatycznych wydarzeń w Kijowie, Charkowie i innych miastach Ukrainy, które zapoczątkowały „rewolucję godności”, a w jej następstwie hybrydową wojnę. Była na froncie jako wolontariuszka, organizowała pomoc rodzinom poległych, ale przede wszystkim była świadkiem, jak wyostrzone przez Majdan podziały infekują kraj i ludzi, przechodząc w poprzek miast, grup przyjaciół, a nawet rodzin – w tym jej własnej.(…)

„Więzi” to spektakl o życiu „pomiędzy”: pomiędzy Ukrainą i Polską, pomiędzy Ukrainą wschodnią i zachodnią, pomiędzy narzucanymi przez różne środowiska narracjami. Ale przede wszystkim to rzecz o wyborze między potrzebą i chęcią służenia ojczyźnie a miłością do rodziny i rodzinnej ziemi. I o okolicznościach, które sprawiają, że obie te miłości mogą się wykluczać.

Jarosław Murawski: „Punkt wyjścia – osobista historia Oleny Apczel”
– Projekt zaczął przygotowywać kilka miesięcy temu Michał Buszewicz, scenariusz zastałem w zarysie i pracę dokończyłem – powiedział Jarosław Murawski, dramaturg. – Olena prowadziła – częściowo po rosyjsku, częściowo po ukraińsku – zapisy swoich wrażeń ze zdarzeń ostatnich lat na Ukrainie przez pryzmat swojej rodziny, powstających w jej domu podziałów, pisała na ten temat wiersze. To był materiał wyjściowy. Prowadziliśmy z nią wielogodzinne rozmowy, kontaktowaliśmy się przez Internet, potem ja byłem we Lwowie, ona przyjechała do Warszawy.

Autorzy scenariusza wyszli z założenia, że Ukraina nam, Polakom, jest bardzo bliska. Wzięli pod uwagę: obecną sytuację polityczną w tym państwie, znaną nam z relacji w mediach, imigrację naszych wschodnich sąsiadów do Polski. Wyszli z założenia, że naturalne jest zainteresowanie tym, co się tam dzieje. Zechcieli zmierzyć się z problemami Ukraińców przebywających w Polsce. Spojrzeli na nacjonalizm obecny w obu krajach, który utrudnia ułożenie wzajemnych, pozytywnych relacji. Punktem wyjścia jest osobista historia Oleny Apczel.

– To jest bardzo skomplikowany, wielonarodowy, wielo religijny kraj, który usiłuje się po wstrząsach poskładać na nowo – kontynuuje Jarosław Murawski. – Powstają pytania, co ma być wspólnym mianownikiem – język, wiara, historia? Ale na Ukrainie, zróżnicowanej, jest to bardzo trudne. Nad tym także się w Polsce zastanawiamy.

Fakty, oczywiście, wzięte są w teatralny nawias, wprowadzone są sceniczne rozwiązania, ale wszystkie wydarzenia, z jakimi zetkniemy się w sztuce, na przykład śmierć matki głównej bohaterki, ojciec, który przebywa na Krymie i nie może spotkać się z rodziną, są prawdziwe.

Katarzyna Dałek: ”Nietypowa praca”

– Pracujemy miesiąc nad spektaklem i od początku nawiązaliśmy bliski kontakt z Oleną – mówi Katarzyna Dałek wcielająca się w postać głównej bohaterki. – Jest to trudna, nietypowa, ale ciekawa praca. Opowiadamy o czyimś życiu i mamy poczucie, że ani osoba, która użycza swoich przeżyć, ani aktor, który to wszystko odtwarza, do końca nie odsłoni wszystkiego, i nie będzie całkowicie z efektów usatysfakcjonowany.

Aktorka podziwia Olenę, która przez bardzo osobiste relacje, intymne zwierzenia odsłania się, na co nie każdego stać. Oczywiście powstaje sceniczny obraz, postaci zostały scenicznie przetworzone, nie są to już w stu procentach Olena i członkowie jej rodziny.

– Olena ma duże poczucie humoru, unika martyrologicznego przeżywania, próbuje opowiedzieć o przykrych sytuacjach lekko i chciałaby też od nas tej lekkości i to jest dla aktora ciekawe – konkluduje Katarzyna Dałek.

Olena Apczel: „Dom rodzinny na linii frontu

– Wielkim eksperymentem jest reżyserowanie sztuki stworzonej na podstawie własnych wspomnień – powiedziała Olena Apczel, reżyser. – Na pomysł ten wpadła moja bardzo bliska koleżanka, reżyser Ewelina Marciniak. Kiedy opowiadałam jej o swoich przeżyciach przekonała mnie, że to niezwykle ciekawy materiał do sztuki teatralnej na scenę polską, jestem jej za to niezmiernie wdzięczna.

Doszło do spotkania z Michałem Buszewiczem, dzienniki Oleny przetłumaczono na język polski, dołączył do pracy Jarosław Murawski. I powstało scenariusz.

Dom rodzinny Oleny w Nowitroicku, małej miejscowości w Obwodzie Donieckim, znalazł się na linii frontu. Gdy zaczął się konflikt na Ukrainie sporządzała zapiski – analizy zdarzeń, politycznych zmian, powstających na tym tle napięć w rodzinie, w kręgach przyjaciół, sąsiadów. Chciała przekonać matkę dlaczego zależy jej na uzyskaniu niepodległości Ukrainy, bo matka była temu absolutnie przeciwna, cała rodzina Oleny jest temu przeciwna.

– Muszę to powiedzieć, że nie wszyscy w Ukrainie podtrzymali ideę majdanu – mówi reżyser. – W moich stronach wielu ludzi zdecydowało się iść w przeciwną stronę. – W mojej rodzinie, która jest narodowo przemieszana, nikt nie czytał książek po ukraińsku, są u nas Rosjanie Ukraińcy, Mołdawianie, ojciec pochodzi z Besarabii i mam zakaz widzenia się z nim do 2048 roku. Nie było w mojej rodzinie, tak, jak w wielu innych rodzinach na tym obszarze tego kulturowego fundamentu, który by pozwolił tak na szybko kochać Ukrainę.

„Piękna narodowa mieszanka”

– Mnie się wydaje, że to jest piękna mieszanka, cała Ukraina jest narodową mieszanką, ja to uwielbiam, żeby sytuację zrozumieć pisałam dzienniki – kontynuuje reżyser. – Moje spojrzenie na to, co opisałam wcześniej, dziś jest już inne.

Trzy lata temu Olena przeprowadziła się do Polski, przez rok mieszkała w Warszawie, trochę w Gdańsku. Dopiero wtedy zaczęła rozumieć sytuację w zachodniej Ukrainie, dowiedziała się, że tak wielu mieszkańców zachodniej Ukrainy w Polsce pracuje. Nie zna nikogo ze wschodniej Ukrainy, kto przeprowadził by się i pracował tutaj. Jej mama podczas ostrzału doznała wylewu i umarła, Olena wróciła wtedy na Ukrainę, mieszkała w Charkowie, od roku mieszka i pracuje we Lwowie.

– Zespół Teatru Wybrzeże to fantastyczna ekipa – mówi reżyser. – Aktorzy wczuli się w role, od początku dużo pytali, słuchali, opowiadali o swoich rodzinach, wspólnie wypracowujemy sceniczne rozwiązania.

Katarzyna Korczak

Zdjęcia: Dominik Werner/ Materiały promocyjne Teatru Wybrzeże

*

Jarosław Murawski, Michał Buszewicz
na podstawie dzienników i relacji Oleny Apczel
WIĘZI

• Reżyseria: Olena Apczel
  Dramaturgia: Jarosław Murawski
  Scenografia, kostiumy: Natalia Mleczak
  Światło, video,: Szymon Kluz
  Asystent reżysera: Katarzyna Dałek
  Inspicjent, sufler: Katarzyna Wołodźko

W spektaklu występują: Małgorzata Brajner – Matka oraz Urzędniczka/Obca Kobieta/Sprzedawczyni, Agata Bykowska – Babcia oraz Ukraińska Sąsiadka / Starsza Obca Kobieta, Katarzyna Dałek – Olena, Jacek Labijak – Brat oraz Chłopak/Pogranicznik/Żołnierz/Obcy Mężczyzna, Krzysztof Matuszewski – Ojciec oraz Oficer/Polski Sąsiad.

Prapremiera: 6 stycznia 2019 roku na nowej scenie Stara Apteka
Kolejne spektakle: 8 i 9 stycznia w Starej Aptece

Olena Apczel (u. 1986) – reżyserka teatralna, performerka, scenarzystka, kuratorka projektów artystycznych. Dyrektorka artystyczna Lwowskiego Akademickiego Teatru Dramatycznego im. Lesi Ukrainki. Ukończyła Wydział Sztuki Teatralnej, Filmowej oraz Telewizyjnej Państwowej Akademii Kultury w Charkowie na kierunku Reżyseria Estrady (licencjat), Sztuka Teatralna (magisterium), w tej samej uczelni uzyskała tytuł Doktora Historii Sztuki, tam też w latach 2010-2015 wykładała. Reżyserowała i realizowała liczne spektakle teatralne, m.in. PRZEWOŹNIK Anny Jablońskiej (VI Festiwal Teatrów Niepublicznych „Kurbalesija” w Charkowie, 2008, Nagroda Krytyki Artystycznej), MÓJ PIERWSZY MĘŻCZYZNA Jeleny Isajewej (VII Festiwal Teatrów Niepublicznych „Kurbalesija” w Charkowie, 2009, Najlepsza Reżyseria). Autorka performansu OPOSITORIUM. ŚCIEŻKI/SKRZYŻOWANIA będącego efektem badania stref tolerancji dialogu międzywyznaniowego we współczesnym społeczeństwie (Charków, 2016). Współtwórczyni spektakli (jako współreżyserka i aktorka) TLEN Iwana Wyrypajewa, SAMOTNY ZACHÓD Martina Mcdonagha, TITIJ NIENAGANNY Maksima Kuroczkina w Teatrze Kotielok w Charkowie. W 2016 r. razem z reżyserem Artemem Wusikiem założyła niezależny autorski Bardzo Znany Teatr, gdzie zrealizowali wspólnie sztuki MŁOTEK W GĘBIE Daniła Charmsa i RODZINNE własnego autorstwa. Autorka performansów: OPEN EYES; LUDZIE. 46; OBECNOŚĆ; 365; WAŻNE ON/OFF; TERMIN PRZYDATNOŚCI DO 28.04.2017; DO POŁOWY PUSTE/DO POŁOWY PEŁNE; PERFORMANS „№ Ja” zrealizowanych w założonej i prowadzonej przez nią Szkole Sztuki Aktorskiej „Tiesto” w Charkowie. W 2016 r. pracowała jako konsultantka spektaklu LABIRYNTY: BÓG-HONOR-EMIGRACJA Mikity Valadzko (reż. Zmicer Chartkou) w Teatrze im. L. Solskiego w Tarnowie. W 2017 r. przy wsparciu British Council zrealizowała w charkowskim teatrze TAMiJA spektakl GÓRNICY-MALARZE wg Lee Halla. We Lwowskim Akademickim Teatrze Dramatycznym wyreżyserowała w 2017 r. OPOWIEŚĆ WIGILIJNĄ Karola Dickensa, zaś jesienią 2018 r. postdokumentalny spektakl HORYZONT 200, gdzie oprócz reżyserii była autorką tekstu i scenografką.

Jarosław Murawski (ur. 1974) – dramatopisarz, scenarzysta, absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW, studiował także w Instytucie Historii Sztuki UW. Ukończył kurs scenariopisarstwa w The National Institut of Dramatic Art w Sydney. Autor tekstów: NA BOGA! , wyreżyserowanego przez Marcina Libera w 2013 r. w Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu, spektakl otrzymał pięć nagród na Festiwalu Polskiej Dramaturgii Współczesnej w Zabrzu oraz Boskiej Komedii w Krakowie, znalazł się w finale Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej; GAŁGAN wyreżyserowanego w 2014 r. przez Ewelinę Marciniak we Wrocławskim Teatrze Współczesnym; dla Eweliny Marciniak przygotował następnie adaptację MORFINY wg Szczepana Twardocha, wystawionej w Teatrze Śląskim w Katowicach (Grand Prix Kaliskich Spotkań Teatralnych, trzy śląskie Złote Maski, finał Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej). W 2016 r. Marcin Liber wyreżyserował w Wałbrzychu jego kolejny tekst BYĆ JAK DR STRANGELOVE, a Agata Puszcz w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej sztukę HUMANKA, która w 2017 r. była prezentowana w kilkunastu miastach kraju w ramach programu „Teatr Polska” zaś w 2018 r. pięciokrotnie w Chinach. Według tekstu HUMANKI w 2016 r. powstał także Teatr TV w reż. Katarzyny Trzaski. Autor sztuki KOMEDA (na której napisanie otrzymał stypendium Ministra Kultury) wystawionej w 2016 r. w reżyserii Leny Frankiewicz jako koprodukcja Teatru Nowego w Łodzi i warszawskiego Teatru IMKA. Z Leną Frankiewicz w 2017 r. zrealizował także eko-bajkę ZIEMIANIE oraz spektakl dla dorosłych MOSKWIN we Wrocławskim Teatrze Lalek (2018). Kilkukrotny uczestnik warsztatów teatralnych SOPOT NON-FICTION. Jego tekst KLESZCZ zdobył w 2017 r. główną nagrodę w konkursie gdańskiego Teatru Miniatura i Fundacji MiastoKreacja na sztukę teatralną dla dzieci i młodzieży o demokracji. Wraz z Piotrem Domalewskim pracuje obecnie nad serialem fabularnym dla Canal+ , a z Eweliną Marciniak nad adaptacją KRÓLA Szczepana Twardocha dla Thalia Theater w Hamburgu (premiera we wrześniu 2019).

Michał Buszewicz (ur. 1986) – dramatopisarz, dramaturg, reżyser. Absolwent specjalizacji dramatologicznej Wiedzy o Teatrze UJ (2012) i dramaturgicznej na Wydziale Reżyserii Dramatu krakowskiej PWST (2015). Jest autorem tekstów: ZBRODNIA realizowanego w Teatrze Polskim w Bielsku–Białej (nagroda zespołowa dla najlepszego spektaklu XVIII Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej), MISJA (WOJNY OD KTÓRYCH UCIEKŁEM, PIOTRUSIA PANA na motywach powieści Jamesa Barrie’go oraz AKTORZY ŻYDOWSCY, OŚRODEK WYPOCZYNKOWY I KILKA OBCYCH SŁÓW PO POLSKU reżyserowane przez Annę Smolar. Współpracował jako dramaturg także z Eweliną Marciniak, z którą zrealizował m. in. NOWE WYZWOLENIE S.I. Witkiewicza w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej, AMATORKI wg Elfriede Jelinek w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku i SKĄPCA na motywach komedii Moliera w Teatrze Polskim w Bydgoszczy, Anną Augustynowicz przy realizacji EDWARDA II wg Christophera Marlowe’a Janem Klatą przy spektaklu WRÓG LUDU wg Henryka Ibsena w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie. Wyreżyserował spektakle KWESTIA TECHNIKI, KSIĄŻKA TELEFONICZNA oraz KIBICE według własnych scenariuszy. Jest także reżyserem filmu krótkometrażowego na podstawie fragmentu powieści Jamesa Joyce’a FINNEGANÓW TREN. W latach 2015-2016 pełnił funkcję kierownika dramaturgów Narodowego Starego Teatru w Krakowie.

Natalia Mleczak (ur. 1982) – scenografka kostiumograf i dyrektor kreatywna. Absolwentka intermediów na poznańskiej Akademii Sztuk Pięknych. Autorka kreacji scenograficznych i kostiumowych do teledysków m.in Brodki, Kasi Nosowskiej, zespołu Myslovitz, spektakli teatralnych m.in. GENIUSZ W GOLFIE (Teatr Stary w Krakowie), NIEWIDZIALNY CHŁOPIEC (Teatr Współczesny we Wrocławiu), MURZYNI (Teatr Polski w Bydgoszczy), filmów m.in. JAK GŁĘBOKI JEST OCEAN, THE LIFE OF DEATH, THE BARTENDER. Współpracowała z Vogue Home Japan oraz Wallpaper, a także większością polskich magazynów ilustrowanych. Przedmiotem jej zainteresowań jest interdyscyplinarność sztuk oraz działania w przestrzeni publicznej.

Szymon Kluz (ur. 1978) – operator filmowy, reżyser światła teatralnego. Ukończył Szkołę Filmową w Łodzi. Jego film dyplomowy WAŻKI (reż. Justyna Nowak) miał premierę na 64. Festiwalu Filmowym w Wenecji i był nominowany do nagrody Prix UIP dla najlepszego krótkometrażowego filmu europejskiego. Autor zdjęć do filmów dokumentalnych, animowanych, teatrów TV, reżyser i autor zdjęć reklamowych. W teatrze współpracował z reżyserami młodego pokolenia: Agatą Baumgart (O SZCZYTACH ROZPACZY I UŚMIECHU STEWARDESSY; Teatr Nowy w Poznaniu, SPALENIE JOANNY B.; Teatr Tv), Anną Karasińską (DRUGI SPEKTAKL; Teatr Polski w Poznaniu, FANTAZJA; TR Warszawa, WSZYSTKO ZMYŚLONE; Teatr Stary Kraków, 2118. KARASIŃSKA; Nowy Teatr w Warszawie), Justyną Nowak (BEAUTY; Teatr Tv), a także z Katarzyną Szyngierą, Piotrem Ratajczakiem, Antonem Malikovem i Natalią Sołtysik.

Fot. Jan Rusek. Materiały promocyjne Teatru Wybrzeże

W czwartek, 20 grudnia 2018 roku, o godzinie 109, na scenie Stara Apteka Teatru Wybrzeże, odbędzie się polska prapremiera spektaklu „Little Pony” Paco Bezerry. w reżyserii Rudolfa Zioły.

Kolejne spektakle: 21, 22, 23, 27 i 28 grudnia 2018 roku oraz 11, 12 i 13 stycznia 2019 roku, na scenie Stara Apteka.

Katarzyna Kaźmierczak: „Ekstremalne, bolesne momenty.”

W zapowiedzi czytamy: Tomek pada ofiarą szkolnej przemocy. Powodem jest jego ulubiony plecak z kucykami z kreskówki My Little Pony. Rodzice stają przed dylematem: respektować wybory chłopca czy poddać się presji społecznej. Sztuka Paco Bezerry, uznana za najlepszy iberoamerykański tekst dramatyczny roku 2017, stawia szereg trudnych pytań i prowokuje do refleksji nad ważnymi kwestiami dotyczącymi norm społecznych oraz konsekwencjami szkolnej przemocy.
– Myślę, że problem, który występuje w sztuce, jest bardzo ważny i aktualny – powiedziała Katarzyna Kaźmierczak, występująca w roli matki, Agaty, asystent reżysera. – Mówimy o czymś bardzo trudnym. Trudny jest tekst, długo się z nim zmagaliśmy. Granie jest trudne. Ale udało się nam się przedstawienie zrealizować.

– Spektakl składa się z samych ekstremalnych, bolesnych momentów, które spotykają rodziców chłopca, w brutalny sposób prześladowanego – kontynuuje aktorka. – A to są silne emocje, nie mamy momentu odpoczynku, tak jak brakuje chwili wytchnienia rodzicom, zmagającym się z problemami z dzieckiem.

Grzegorz Gzyl: „Kiedy się coś takiego przegapi…”

– Tekst jest tak napisany, przejmujący, że podpowiada trochę metodę i sposób jak zagrać – powiedział Grzegorz Gzyl, występujący jako ojciec, Daniel. – Na szczęście nie napotkałem w swoim życiu na podobne sytuacje i nie musiałem w podobny sposób z nimi. My, jako aktorzy, gramy pewnego rodzaju wyobrażenie tego, jak byśmy się w określonych sytuacjach zachowali, podpatrując rzeczywistość, na tym polega nasz zawód.

– Najważniejszy jest w sztuce problem, z którym spotyka się wielu rodziców, chodzi o zaniedbania, które powodują, że dziecko zostaje samo ze sobą, w potwornym jakimś piekle żyje – kontynuuje aktor. – Ono próbuje dotrzeć do rodziców, powiedzieć, co się dzieje złego w szkole, że nie jest akceptowane, że może to doprowadzić do przemocy fizycznej, wręcz gwałtu na tym dziecku.

Rodzice często nie dowierzają, myślą” wymyśliłeś sobie to”, sądzą, że sprawa jest przesadzona, wyolbrzymiona, rozważa Grzegorz Gzyl. I w momencie, kiedy się coś takiego przegapi, dziecko żyje w poczuciu, że nie ma wsparcia w domu, bardzo trudno jest uniknąć sytuacji niebezpiecznych. Aktor nie chce generalizować i mówić, że wszystkie dzieci są potencjalnie ofiarami, ale uważa, że trzeba o tym mówić ze sceny tym pięknie napisanym tekstem Paco Bezerry.

– Publiczność powinna wyjść z teatru z refleksją, że to jest problem – konkluduje.

Rudolf Zioło: „Bezbronność w przestrzeni obrazkowej kultury.”

– Od kogo wyszedł pomysł wzięcia na warsztat tekstu Paco Bezerry, od pana, dyrektora Adama Orzechowskiego?

– Pomysłodawcą jest Michał Kurkowski, dramaturg Teatru Wybrzeże, który wraz Maciejem Kryszem tekst dla nas przetłumaczyli – odpowiada Rudolf Zioło, reżyser. – Teatr Wybrzeże aktywnie poszukuje pozycji repertuarowych, to jedno z cennych znalezisk, efekt podróży tłumaczy po świecie i oglądu scen światowych, bo ten tytuł zdobył już geograficzną sławę.

Reżyser dostał tekst do lektury i bez wahania podjął się realizacji przedstawienia. Jest zadania, że tekst daje szansę na: skupienie się widza tylko na dwójce aktorów i spojrzenie na poruszone tematy przez własne życiowe doświadczenie i znajomość modelu kulturowego, społecznego w Polsce.

– Homofobia, nietolerancja, agresja, to problemy aktualne i obecne wszędzie – mówi. – Dziecko nie jest obecne na scenie, ono wisi jako problem, to jest udany chwyt autora, który czyni je nieobecną osobą dramatu.

To jest nawet o krok dalej, niż zrobił to Andriej Zwiagincew w filmie „Niemiłość”, który bohatera, dziecko, ujawnił w dwóch miejscach, na początku obrazu i następnie chłopiec zniknął, i reżyser studiuje tę rodzinę w jej rozpadzie, kryzysie moralnym, uczuciowym, niedojrzałości pewnej uczuciowej, rozważa reżyser.

– Zwraca uwagę w tekście poziom kłamstwa, manipulacji wzajemnej, fałszywe projekty na dziecko pomijające samo dziecko, to zamówienie na młodego człowieka, niezgoda na odmienność, nieumiejętność właściwego kontaktu z tym dzieckiem, łatwość w manipulacji dzieckiem, używanym w walce wzajemnej i w walce ze szkołą – mówi Rudolf Zioło.

Brak efektów wynika z bezbronności w przestrzeni obrazkowej kultury, stwierdza reżyser, i dodaje, że w tekście dramatycznym brak jest asekuracji szczególnymi efektami teatralności. Wszystko jest wystudiowane na dialogu, występują ujęcia para filmowe, które się piętrzą, nawzajem uzupełniają, wykluczaj, stwierdza reżyser.

Katarzyna Korczak

LITTLE PONY

• Przekład: Maciej Krysz, Michał Kurkowski
  Reżyseria: Rudolf Zioło
  Scenografia, kostiumy: Katarzyna Stochalska
  Muzyka: Marcin Nenko
  Asystent reżysera: Katarzyna Kaźmierczak
  Inspicjent, sufler: Jerzy Gutarowski, Weronika Mathes

W spektaklu występują: Katarzyna Kaźmierczak – Agata oraz Grzegorz Gzyl – Daniel.

Prapremiera: 20 grudnia na scenie Stara Apteka
Kolejne spektakle: 21, 22, 23, 27 i 28 grudnia oraz 11, 12 i 13 stycznia na scenie Stara Apteka

Czas: 1 godzina 15 minut (bez przerw)

Paco Bezerra (ur. 1978) – jeden z najbardziej znaczących nowych autorów na hiszpańskiej scenie dramaturgicznej. Jego sztuki są wystawiane na całym świecie. Jest laureatem wielu nagród, m.in. Hiszpańskiej Narodowej Nagrody Dramatycznej (2009), Nagrody Pedro Calderóna de la Barki (2007), a także nagrody Eurodram (2014). Artysta odebrał edukację aktorską w William Layton Theatre Laboratory w Madrycie. Jest również absolwentem studiów teatralnych i dramaturgicznych na Królewskiej Szkole Sztuki Dramatycznej w Madrycie. Do jego najbardziej znaczących sztuk należą: LITTLE PONY, GROOMING, INSIDE THE EARTH, MR YE LOVES DRAGONS, LULU, FEDRA, THE HOLIDAYS START NOW, THE SCHOOL OF DISOBEDIENCE AND VENTAQUEMADA.

Rudolf Zioło (ur. 1952) – reżyser. Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Wydziału Reżyserii Dramatu w leningradzkim Instytucie Teatru, Muzyki i Kinematografii. Reżyserował dla Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej, Teatru im. Juliusza Słowackiego oraz Teatru Powszechnego im. Zygmunta Hübnera. Od 2003 roku związany z zespołem artystycznym Teatru Wybrzeże, od 2005 z Teatrem Powszechnym im. Zygmunta Hübnera. Autor wielu nagradzanych spektakli, m.in. PSIEGO SERCA Bułhakowa (1983), REPUBLIKI MARZEŃ Schulza (1987), SNU NOCY LETNIEJ (1992) oraz BURZY Shakespeare’a (1997). W Teatrze Wybrzeże wyreżyserował m.in. ORKIESTRĘ TITANIC Bojczewa (2007), NASZYCH NAJDROŻSZYCH Osmenta (2010), GENIALNĄ EPOKĘ. SZKICE Z BRUNONA SCHULZA (2012) oraz DWÓCH W TWOIM DOMU (2014).

Katarzyna Stochalska (ur. 1978) – scenograf, kostiumograf, architekt wnętrz. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (Wydział Scenografii, 2003 i Architektury Wnętrz, 2002). Współpracuje m.in. Rudolfem Zioło, Beniaminem Bukowskim, Kubą Kowalskim, Emilią Sadowską i Markiem Pasiecznym. W Teatrze Wybrzeże zrealizowała scenografię do pięciu spektakli: ZWODNICY Thomasa Middletona i Williama Rowleya (2009), EVY PERON Copi’ego (2010), CIAŁ OBCYCH Julii Holewińskiej (2012), ŻYCIE JEST SNEM Calderóna de la Barki (2013) i DWÓCH W TWOIM DOMU Jeleny Grieminy (2014).

Marcin Nenko (ur. 1984) – kompozytor, kontrabasista. Absolwent Wyższej Szkoły Europejskiej w Krakowie (socjologia) oraz Akademii Muzycznej w Krakowie (Katedra Muzyki Współczesnej i jazzu). Debiutował jako autor i wykonawca muzyki do spektaklu ZBRODNIA Michała Buszewicza w reżyserii Eweliny Marciniak. Jest współautorem muzyki do spektaklu MORFINA w reżyserii Eweliny Marciniak, za którą wraz z zespołem Chłopcy Kontra Basia otrzymał Nagrodę Ministra Kultury za najlepszą muzykę teatralną w ramach 21. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej. Współpracował z Adamem Orzechowskim, Robertem Talarczykiem, Gabrielem Gietzkym, Eweliną Marciniak, Wojtkiem Klemmem. Jest także współzałożycielem zespołu Chłopcy kontra Basia dwukrotnie nominowanego do nagrody Fryderyk.