Budynek Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego w Londynie. Fot. Arch.

50-lecie Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego w Londynie. Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny w Londynie obchodzi jubileusz 50–lecia powstania tej zasłużonej placówki. Swój wkład w docenienie jednego z najważniejszych ośrodków aktywności społeczno-kulturalnej Wspólnoty Polskiej w Wielkiej Brytanii wniesie też Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki.

Idea powołania w Londynie ośrodka skupiającego działalność kulturalną, społeczną, naukową, oświatową i towarzyską Polaków ma długą historię.

Więź wśród Polonii, łączność z Krajem

Największą rolę w organizowaniu tego skomplikowanego przedsięwzięcia odegrał inż. Roman Wajda.

Ostatecznie decyzję podjęto w roku 1963. Natomiast osobowość prawną POSK uzyskał 19 sierpnia 1964 r. W programie działalności podkreślono m.in. konieczność wzmacniania więzi kulturowej wśród Polonii na całym świecie, w duchowej łączności z Krajem.

W roku 1971 w londyńskiej dzielnicy Hammersmith poświęcono kamień węgielny pod budowę reprezentacyjnej siedziby. Już po trzech latach otwarto zachodnią część budynku. Natomiast 3 maja 1977 r. następuje otwarcie przeniesionej tu Biblioteki Polskiej, której prawnym właścicielem staje się POSK. W jej zbiorach udaje się zgromadzić największy poza granicami Polski zbiór wydawnictw niezależnych z lat 1976 – 1989. Finansowaną dzięki niezwykłej ofiarności polskiego wychodźstwa inwestycję wieńczy otwarcie w 1982 r. teatru. Warto dodać, że na 7 grudnia 2014 r. zaplanowano prezentację książki „Historia POSK”. Niewątpliwie było o czym pisać.

Budynek POSK (ang. Polish Social and Cultural Association) stał się siedzibą licznych organizacji jak: Zjednoczenie Polskie, Instytut Józefa Piłsudskiego, Polski Uniwersytet na Obczyźnie, Stowarzyszenie Polskich Kombatantów. Trudno przecenić ich znaczenie dla podtrzymania polskości na obczyźnie.

Wystawa i promocja książki

Pod koniec września 2014 r. w obchody 50-lecia powstania POSK włączy się Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki. Zaprezentuje w Londynie wystawę plastyczną o Janie Heweliuszu i jego Gdańsku połączoną z promocją wydanej przez Gdańskie Towarzystwo Naukowe książki pod red. prof. Mariana Turka „Johannes Hevelius and his Gdańsk”. Książka została wydana na światowym poziomie, a jej współautorami są m.in. profesorowie z uniwersytetów w Oxfordzie, Paryżu i Parmie.

Wykłady o Heweliuszu wygłoszą  współautorzy tej publikacji m.in. prof. Andrzej Januszajtis oraz dr Jarosław Balcewicz. Natomiast skomplikowany proces powstawania książki przybliży prof. Marian Turek. Warto wspomnieć, że ten ostatni został wraz z małżonką Elisabeth Turek (rodowitą angielką) laureatem tegorocznej Nagrody Honorowej GTPS w dziedzinie nauki i kultury za przygotowanie i wydanie wspomnianej już książki „Johannes Hevelius and his Gdańsk”. Dodajmy, że tak o tej książce pisze przewodniczący Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk w Warszawie prof. dr hab. Juliusz Chrościcki. „Książka złożona z prac 19 wybitnych autorów, wyróżnia się pośród innych publikacji naukowych z zeszłego roku i stanowi znaczny wkład do interdyscyplinarnej wiedzy o badaniach astronomicznych Heweliusza i kulturze Gdańska w XVII w.

Dla środowisk polonijnych i brytyjskich

Trudno mi nawet wymieniać wszystkich znanych autorów czy same tytuły ich prac, które w zasadniczy sposób poszerzają stan naszej wiedzy. Ze względu na wyjątkowo staranne wydanie nowatorskiej publikacji naukowej, bezbłędny język angielski, ten nagrodzony Tom spotka się z szerokim odzewem na świecie. Wierzę, że ułatwią w jego rozpowszechnianiu pochwalne recenzje, o których wiem, że są już złożone do druku w Polsce i we Francji”.

Oba wydarzenia doskonale się uzupełniają. Wspomniana wystawa, której kuratorem został (znany i ceniony artysta plastyk) prof. Marek Model oraz książka zostaną zaprezentowane środowiskom polonijnym i brytyjskim oraz naukowym i mediom. Czasu starczy też na wizytę w legendarnym  Royal Society. Ponadto w sali teatralno-widowiskowej POSK zaprezentuje się gdański Baltic kwartet wraz z jego liderem Tomaszem Diakunem.

– Możliwość włączenia się w jubileuszowe obchody powstania POSK to dla nas olbrzymi zaszczyt – podkreśla prezes Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki Beniamin Koralewski. – Słowa podziękowania należą się również Prezydentowi Miasta Gdańska Pawłowi Adamowiczowi za okazaną pomoc i wsparcie.

Jarosław  Balcewicz

Dr Jarosław Balcewicz jest wiceprzewodniczącym Wydziału I Nauk Humanistycznych i Społecznych Gdańskiego Towarzystwa Naukowego.

Okładka książki „Johannes Hevelius and his Gdańsk”.